Trẻ sơ sinh non tháng là gì? Nghiên cứu khoa học liên quan

Trẻ sơ sinh non tháng là những trẻ được sinh ra trước 37 tuần tuổi thai, chưa phát triển đầy đủ các cơ quan, do đó dễ gặp nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Việc nhận biết và chăm sóc kịp thời giúp giảm thiểu biến chứng, tăng cơ hội sống sót và phát triển bình thường cho trẻ non tháng.

Định nghĩa trẻ sơ sinh non tháng

Trẻ sơ sinh non tháng là những trẻ được sinh ra trước 37 tuần tuổi thai, tức là trước thời điểm thai kỳ đầy đủ 40 tuần. Việc sinh non khiến các cơ quan trong cơ thể trẻ chưa phát triển hoàn chỉnh, dẫn đến nhiều nguy cơ về sức khỏe và sự phát triển sau này.

Sinh non được xác định dựa trên tuổi thai, được tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng hoặc thông qua các phương pháp siêu âm chuẩn xác. Theo CDC, tỷ lệ sinh non trên thế giới dao động từ 5-18%, tùy thuộc vào nhiều yếu tố về địa lý và kinh tế xã hội.

Trẻ non tháng có thể phải đối mặt với nhiều khó khăn do hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ, dễ bị tổn thương bởi các bệnh lý nhiễm trùng và rối loạn chức năng các cơ quan.

Phân loại trẻ sơ sinh non tháng

Trẻ sơ sinh non tháng được chia thành nhiều nhóm dựa trên tuổi thai và cân nặng lúc sinh nhằm phục vụ mục đích đánh giá mức độ nguy cơ và hướng chăm sóc phù hợp.

Các nhóm tuổi thai phổ biến như sau:

  • Non tháng nhẹ: sinh từ 34 đến 36 tuần tuổi thai.
  • Non tháng vừa: sinh từ 32 đến 34 tuần tuổi thai.
  • Non tháng rất nhẹ: sinh trước 32 tuần tuổi thai.
  • Cực non tháng: sinh trước 28 tuần tuổi thai.

Phân loại theo cân nặng lúc sinh cũng được chia thành:

  • Nhẹ cân: dưới 2.500 gram.
  • Rất nhẹ cân: dưới 1.500 gram.
  • Cực nhẹ cân: dưới 1.000 gram.

Bảng dưới đây tóm tắt phân loại dựa trên tuổi thai và cân nặng:

Loại Tuổi thai (tuần) Cân nặng (gram)
Non tháng nhẹ 34 - 36 Thường ≥ 2.500
Non tháng vừa 32 - 34 1.500 - 2.499
Non tháng rất nhẹ < 32 1.000 - 1.499
Cực non tháng < 28 < 1.000

Nguyên nhân gây sinh non

Sinh non xảy ra do nhiều nguyên nhân phức tạp liên quan đến sức khỏe mẹ, thai kỳ và các yếu tố môi trường. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

  • Tiền sử sinh non hoặc bất thường tử cung khiến nguy cơ tái phát cao hơn.
  • Viêm nhiễm đường sinh dục, như viêm màng ối, có thể kích hoạt chuyển dạ sớm.
  • Bệnh lý mẹ như tăng huyết áp thai kỳ, tiểu đường, hay rối loạn đông máu.
  • Chấn thương hoặc stress tinh thần, thể chất trong thai kỳ.
  • Đa thai hoặc các bất thường về nhau thai, như nhau tiền đạo hoặc nhau bong non.

Việc xác định nguyên nhân cụ thể giúp bác sĩ thiết lập kế hoạch phòng ngừa và điều trị kịp thời. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cung cấp thông tin chi tiết về các yếu tố nguy cơ tại đây.

Biến chứng của trẻ sơ sinh non tháng

Do sự chưa hoàn thiện của các cơ quan, trẻ sơ sinh non tháng có nguy cơ cao bị các biến chứng cấp tính và mãn tính. Những biến chứng phổ biến bao gồm:

  • Suy hô hấp do phổi chưa phát triển đầy đủ, dẫn đến thiếu oxy và cần hỗ trợ thở.
  • Khó khăn trong điều hòa nhiệt độ cơ thể do lớp mỡ dưới da còn rất ít.
  • Chậm phát triển thần kinh vận động và nhận thức do tổn thương não hoặc các yếu tố môi trường.
  • Xuất huyết nội sọ hoặc các tổn thương thần kinh khác.
  • Nhiễm trùng do hệ miễn dịch yếu và các thủ thuật y tế can thiệp.

Đây là những thách thức quan trọng cần được giám sát và xử lý nhanh chóng để giảm thiểu hậu quả lâu dài cho trẻ.

Chẩn đoán trẻ sơ sinh non tháng

Chẩn đoán trẻ sơ sinh non tháng chủ yếu dựa trên xác định tuổi thai, được tính bằng nhiều phương pháp như ngày kinh cuối của người mẹ, siêu âm thai kỳ hoặc đánh giá lâm sàng khi sinh.

Siêu âm đầu thai kỳ là phương pháp chính xác nhất để xác định tuổi thai, đặc biệt trong ba tháng đầu. Khi siêu âm không khả dụng, bác sĩ có thể dựa vào cân nặng trẻ, kích thước cơ thể và các dấu hiệu sinh học khác để ước tính.

Việc đánh giá mức độ trưởng thành của các cơ quan cũng rất quan trọng nhằm xác định nguy cơ và kế hoạch chăm sóc, bao gồm xét nghiệm máu, X-quang phổi và các đánh giá thần kinh sơ bộ.

Phương pháp chăm sóc trẻ sơ sinh non tháng

Trẻ non tháng cần được chăm sóc đặc biệt trong các đơn vị chăm sóc tích cực sơ sinh (NICU). Môi trường này cung cấp điều kiện an toàn để theo dõi và hỗ trợ các chức năng sống cơ bản.

  • Giữ ấm: Trẻ non tháng thường bị mất nhiệt nhanh do lớp mỡ dưới da mỏng, cần sử dụng lồng ấp với nhiệt độ kiểm soát.
  • Hỗ trợ hô hấp: Nhiều trẻ cần hỗ trợ thở qua máy thở hoặc thở oxy do phổi chưa phát triển đầy đủ.
  • Dinh dưỡng: Trẻ non tháng có thể không bú được sữa mẹ ngay, cần dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch hoặc ống sonde dạ dày.
  • Theo dõi và phòng ngừa nhiễm trùng: Hệ miễn dịch yếu khiến trẻ dễ nhiễm khuẩn, đòi hỏi vệ sinh nghiêm ngặt và dùng kháng sinh khi cần.
  • Hỗ trợ phát triển thần kinh và vận động thông qua các liệu pháp vật lý và theo dõi liên tục.

Phòng ngừa sinh non

Phòng ngừa sinh non là mục tiêu quan trọng nhằm giảm tỷ lệ tử vong và biến chứng cho trẻ sơ sinh. Một số biện pháp hiệu quả bao gồm:

  • Khám thai định kỳ để phát hiện sớm các nguy cơ như viêm nhiễm, bệnh lý mẹ.
  • Điều trị các bệnh lý mạn tính như tăng huyết áp, tiểu đường trước và trong thai kỳ.
  • Tư vấn và hỗ trợ sức khỏe tâm thần cho thai phụ để giảm stress, yếu tố có thể gây chuyển dạ sớm.
  • Giám sát chặt chẽ những thai phụ có tiền sử sinh non hoặc đa thai.

Thông tin chi tiết về phòng ngừa sinh non có thể tham khảo tại Học viện Sản phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG).

Tiến triển và dự hậu của trẻ sơ sinh non tháng

Tiến triển sức khỏe và dự hậu của trẻ non tháng phụ thuộc vào tuổi thai lúc sinh, cân nặng, mức độ chăm sóc và biến chứng kèm theo. Trẻ non tháng nhẹ thường có tiên lượng tốt hơn so với trẻ cực non tháng.

Những trẻ sinh rất non hoặc có biến chứng thường gặp phải các vấn đề như:

  • Chậm phát triển vận động, trí tuệ.
  • Rối loạn thị giác, thính giác do tổn thương não hoặc các biến chứng khác.
  • Tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính về hô hấp và chuyển hóa.

Việc theo dõi dài hạn và can thiệp sớm đóng vai trò quan trọng để cải thiện chất lượng cuộc sống cho trẻ.

Công nghệ và nghiên cứu mới trong chăm sóc trẻ non tháng

Các tiến bộ trong y học và công nghệ đang góp phần cải thiện khả năng sống sót và chất lượng cuộc sống của trẻ sơ sinh non tháng:

  • Lồng ấp thông minh với khả năng kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm và môi trường an toàn.
  • Hệ thống hỗ trợ hô hấp tiên tiến, bao gồm máy thở không xâm lấn và máy thở hỗ trợ giấc ngủ.
  • Phát triển thuốc kích thích trưởng thành phổi và não bộ.
  • Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong phân tích dữ liệu theo dõi trẻ và dự báo biến chứng.

Những nghiên cứu này đang mở ra cơ hội mới trong chăm sóc trẻ non tháng và giảm thiểu tác động lâu dài của sinh non.

Tài liệu tham khảo

  1. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Preterm Birth. https://www.cdc.gov/reproductivehealth/maternalinfanthealth/pretermbirth.htm
  2. World Health Organization (WHO). Preterm Birth Fact Sheet. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/preterm-birth
  3. American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG). Preterm Labor and Birth FAQ. https://www.acog.org/womens-health/faqs/preterm-labor-and-birth
  4. Goldenberg, R. L., Culhane, J. F., Iams, J. D., & Romero, R. (2008). Epidemiology and causes of preterm birth. The Lancet, 371(9606), 75-84.
  5. Blencowe, H., Cousens, S., Oestergaard, M. Z., et al. (2012). National, regional, and worldwide estimates of preterm birth rates in the year 2010 with time trends since 1990 for selected countries: a systematic analysis and implications. The Lancet, 379(9832), 2162-2172.

Các bài báo, nghiên cứu, công bố khoa học về chủ đề trẻ sơ sinh non tháng:

Ngộ độc thai kỳ ở mẹ có liên quan đến sự giảm tần suất xuất huyết mô nguyên sinh ở trẻ sơ sinh non tháng Dịch bởi AI
Journal of Child Neurology - Tập 7 Số 1 - Trang 70-76 - 1992
Để đánh giá các yếu tố nguy cơ trước sinh và trong sinh liên quan đến sự phát triển của xuất huyết mô nguyên sinh - xuất huyết nội thất (GMH-IVH), chúng tôi đã thực hiện một nghiên cứu dịch tễ học tiến cứu trên 449 trẻ sơ sinh có trọng lượng lúc sinh dưới 1501 gram. Nghiên cứu này cho phép chúng tôi kiểm tra giả thuyết mà chúng tôi đã đưa ra trước đó rằng trẻ sơ sinh của các bà mẹ bị tiền...... hiện toàn bộ
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ VÀ TÌM HIỂU MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN CHĂM SÓC TRẺ SƠ SINH NON THÁNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP KANGAROO TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC CHÂU ĐỐC
Tạp chí Y Dược học Cần Thơ - Số 30 - 2023
  Đặt vấn đề: Tỉ lệ trẻ sinh non/nhẹ cân chiếm 19% trong mô hình bệnh tật của trẻ sơ sinh, chăm sóc tốt các trẻ sinh non/nhẹ cân luôn là mục đích của y học nhằm cho ra đời những trẻ có thể chất khoẻ mạnh, thông minh trong đó chăm sóc trẻ bằng phương pháp Kangaroo là giải pháp đơn giản hiệu quả nhất cho trẻ sinh non/nhẹ cân. Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá kết quả chăm sóc trẻ sơ sinh non tháng ...... hiện toàn bộ
#sinh non #Kangaroo
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI Ở TRẺ SƠ SINH NON THÁNG TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG CẦN THƠ NĂM 2019 - 2020
Tạp chí Y Dược học Cần Thơ - Số 30 - 2023
  Đặt vấn đề: Viêm phổi (VP) là hiện tượng viêm nhiễm của nhu mô phổi bao gồm viêm phế nang, túi phế nang, ống phế nang, tổ chức liên kết khe kẽ và viêm tiểu phế quản tận cùng. Thời kỳ sơ sinh tính từ lúc sinh đến hết 28 ngày đầu sau đẻ, viêm phổi sơ sinh được chia hai loại: VP khởi phát (≤3 ngày sau sanh) và VP khởi phát trễ (>3 ngày sau sanh). Mục tiêu: Khảo sát đặc điểm lâm sàng, cận lâ...... hiện toàn bộ
#viêm phổi sơ sinh (VPSS) #viêm phổi (VP)
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG VÀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ BỆNH MÀNG TRONG BẰNG BƠM SURFACTANT QUA KỸ THUẬT LISA Ở TRẺ SƠ SINH NON THÁNG TẠI BỆNH VIỆN PHỤ SẢN THÀNH PHỐ CẦN THƠ
Tạp chí Y Dược học Cần Thơ - - 2023
Đặt vấn đề: Bệnh màng trong phổ biến ở trẻ sơ sinh non tháng, xảy ra do thiếu hụt surfactant vì phổi chưa trưởng thành. Bơm surfactant ít xâm lấn (LISA) điều trị bệnh màng trong đã được chứng minh về hiệu quả, an toàn, tính khả thi và được áp dụng nhiều nơi trên thế giới. Mục tiêu nghiên cứu: 1) Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng bệnh màng trong ở trẻ sơ sinh non tháng.2) Đánh giá kết quả điều ...... hiện toàn bộ
#Bệnh màng trong #surfactant #LISA
Nghiên cứu tình hình bệnh lý và tử vong trẻ sơ sinh non tháng - thấp cân tại Bệnh viện Phụ Sản Trung ương năm 2010
Tạp chí Phụ Sản - Tập 11 Số 2 - Trang 65-69 - 2013
Mục tiêu: Tìm hiểu tình hình bệnh lý, tử vong của trẻ non tháng thấp cân tại khoa Sơ Sinh Bệnh viện Phụ sản Trung Ương năm 2010 để từ đó đề xuất liệu pháp can thiệp nhằm nâng cao chất lượng điều trị. Đối tượng và phương pháp: 2867 trẻ đẻ tại BvPSTW năm 2010 có tuổi thai < 37 tuần hoặc cân nặng < 2500g được nghiên cứu. Kết quả: Tỉ lệ đẻ non nhẹ cân là 16.2%, chiếm 74.5% tổng số trẻ bệnh lý,...... hiện toàn bộ
#trẻ sơ sinh non tháng #trẻ sơ sinh cân nặng thấp
Sự phát triển vòng đầu của trẻ sơ sinh non tháng tại Khoa Hồi sức cấp cứu Nhi – Sơ sinh Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên năm 2022
Tạp chí Khoa học Đại học Tây Nguyên - Tập 17 Số 60 - 2023
Đo và đánh giá sự phát triển của vòng đầu là phương pháp đơn giản, rẻ tiền và nhanh chóng nhất hiện có để đánh giá sự phát triển của hệ thần kinh trung ương, từ đó kịp thời đưa ra các chương trình can thiệp và đánh giá sau can thiệp trên nhóm trẻ sơ sinh non tháng. Nghiên cứu mô tả hàng loạt ca, 70 trường hợp trẻ sinh non tháng nhập và điều trị tại khoa Hồi sức Cấp cứu Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa ...... hiện toàn bộ
#sơ sinh non tháng #phát triển #vòng đầu #premature infant #head circumference #growth
KẾT QUẢ CHĂM SÓC TRẺ SƠ SINH NON THÁNG SUY HÔ HẤP VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN TẠI TRUNG TÂM NHI KHOA BỆNH VIỆN BẠCH MAI NĂM 2023
Tạp chí Y học Việt Nam - Tập 534 Số 1B - 2024
Mục tiêu: Mô tả đặc điểm trẻ sơ sinh non tháng suy hô hấp điều trị tại Trung tâm Nhi khoa Bệnh viện Bạch Mai năm 2023. Phân tích kết quả chăm sóc điều dưỡng bệnh nhi và một số yếu tố liên quan. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Mô tả tiến cứu kết hợp nghiên cứu định tính trên 192 trẻ sơ sinh non tháng <37 tuần có suy hô hấp nhập viện tại TT Nhi khoa – Bệnh viện Bạch Mai. Kết quả: 77,1% trẻ c...... hiện toàn bộ
HẸP PHÌ ĐẠI CƠ MÔN VỊ Ở TRẺ SƠ SINH NON THÁNG: BÁO CÁO CA BỆNH
Tạp chí Y học Việt Nam - Tập 509 Số 2 - 2022
Hẹp phì đại cơ môn vị là một bệnh xảy ra ở tuần thứ hai sau sinh, không rõ nguyên nhân, bao gồm hẹp môn vị do phì đại cơ đồng tâm, gây tắc nghẽn đường ra dạ dày kèm theo nôn nhiều dần dẫn đến suy dinh dưỡng, mất nước, và rối loạn chuyển hóa nghiêm trọng. Hẹp phì đại cơ môn vị cực kỳ hiếm ở trẻ sơ sinh non tháng và hiếm khi được báo cáo trong y văn. Báo cáo này là của một trẻ sơ sinh non tháng, cân...... hiện toàn bộ
Nhiễm Cytomegalovirus sau sinh ở trẻ sơ sinh non tháng
Tạp chí Nghiên cứu Y học - - 2022
Nhiễm Cytomegalovirus (CMV) sau sinh thường không có biểu hiện lâm sàng rõ rệt ở trẻ đủ tháng, nhưng có thể gây triệu chứng nặng nề giống nhiễm khuẩn huyết, viêm ruột, viêm phổi, và làm tăng tỉ lệ loạn sản phế quản phổi (broncho pulmonary dysplasia- BPD) ở trẻ sinh non dưới 32 tuần. Yếu tố nguy cơ bao gồm lây qua ...... hiện toàn bộ
#Nhiễm Cytomegalovirus #CMV #sau sinh #sinh non.
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ KẾT QUẢ CHĂM SÓC TRẺ SƠ SINH NON THÁNG MẮC BỆNH MÀNG TRONG ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ SURFACTANT TẠI BỆNH VIỆN PHỤ SẢN THÀNH PHỐ CẦN THƠ VÀ BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG CẦN THƠ
Tạp chí Y học Việt Nam - Tập 513 Số 1 - 2022
Đặt vấn đề: bệnh màng trong phổ biến ở trẻ sơ sinh non tháng, xảy ra do thiếu hụt surfactant vì phổi chưa trưởng thành. Bơm surfactant điều trị bệnh màng trong đã được chứng minh về hiệu quả, an toàn, tính khả thi, giúp giảm tỷ lệ biến chứng và tử vong sơ sinh. Việc chăm sóc, theo dõi sau điều trị surfactant là hết sức cần thiết. Mục tiêu nghiên cứu: 1)Mô tả đặc điểm lâm sàng trẻ sơ sinh non tháng...... hiện toàn bộ
#bệnh màng trong #surfactant #chăm sóc #sơ sinh non tháng
Tổng số: 27   
  • 1
  • 2
  • 3

Chủ đề khác

#giảm chiều

Giảm chiều là gì? Các bài báo nghiên cứu khoa học liên quan

#cây xanh

Cây xanh là gì? Các bài báo nghiên cứu khoa học liên quan

#rối loạn phát triển

Rối loạn phát triển là gì? Các bài báo nghiên cứu khoa học

#mô hình tiền lâm sàng

Mô hình tiền lâm sàng là gì? Nghiên cứu khoa học liên quan

#phát triển cây trồng

Phát triển cây trồng là gì? Các bài báo nghiên cứu khoa học

#đánh giá hiệu quả

Đánh giá hiệu quả là gì? Các nghiên cứu khoa học liên quan

#loại bỏ

Loại bỏ là gì? Các bài báo nghiên cứu khoa học liên quan

#chất ô nhiễm

Chất ô nhiễm là gì? Các bài nghiên cứu khoa học liên quan

#trường học

Trường học là gì? Các bài báo nghiên cứu khoa học liên quan

#mô hình độ cao số

Mô hình độ cao số là gì? Các nghiên cứu khoa học liên quan


Xem thêm